Tường biên giới ảo giữa Mỹ và Mexico

dụng để phát hiện việc xâm nhập bất hợp pháp từ Mexico vào Mỹ.

Bang Texas (Mỹ) tiếp giáp với Mexico ở phía Nam. Chạy dọc đường biên giới giữa hai nước là một hàng rào dây thép cao khoảng 4,5 mét, phía trên lắp những mũi lao bằng kim loại với phần uốn cong hướng về phía Mexico. Hàng rào bị ngắt quãng bên bờ một con lạch nhỏ, đi qua một trang trại tư nhân. Bên cạnh con lạch có một cây cột kim loại nhỏ, phía trên đỉnh hiện ra lờ mờ các thiết bị điện tử. Đó là một cảm biến Laser Radar (Lidar), chuyên dùng trong công nghệ xe tự lái để phát hiện vật cản bằng tia laser. Thiết bị này có thể chụp các bức ảnh ba chiều của bất cứ ai bước chân vào khu vực này.

Một cột cảm biến Lidar ở Del Rio, Texas (Mỹ), gần biên giới Mexico.

Công nghệ này thuộc về một công ty có trụ sở tại Thung lũng Silicon, có tên Quanergy. Đây là một trong số nhiều công ty đang cố gắng kinh doanh dọc theo biên giới Mexico. Trong khi tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn thề sẽ xây dựng một bức tường biên giới vật lý, các công ty này hy vọng sẽ giúp tạo ra một "bức tường ảo". Tuy không thể chủ động ngăn chặn, chúng được cho là sẽ hiệu quả và có kinh phí rẻ hơn để xây dựng và duy trì, so với một bức tường bằng kim loại và bê tông.

"Cách duy nhất để có thể kiểm soát hoạt động tại biên giới là nhìn chằm chằm vào 2.000 dặm (khoảng 3.200 km) cùng một lúc", đại diện đảng Cộng hòa ở Texas, ông Will Hurd nói. "Cách duy nhất để làm điều đó là thông qua công nghệ".

Được thành lập vào năm 2012 với số tiền tài trợ hơn 160 triệu USD, Quanergy là một trong nhiều công ty khởi nghiệp trong xu hướng phát triển vội vã của loại hình xe không người lái. Tuy nhiên, công ty này đã tìm ra một thị trường tiềm năng mới khi phát triển công nghệ kiểm soát biên giới, dựa vào hệ thống cảm biến Lidar để phát hiện các đối tượng và con người trong tất cả loại điều kiện thời tiết, ngày hay đêm. Năm ngoái, công ty đã trang bị các cảm biến ở Del Rio, trong một hợp đồng với Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ.

Có thể nói, một loạt công nghệ đang được phát triển ở Thung lũng Silicon rất phù hợp với nhiệm vụ kiểm soát đường biên giới. Các nhà khoa học có thể dễ dàng kết hợp trí tuệ nhân tạo, máy ảnh kỹ thuật số, công nghệ Lidar và các cảm biến khác để xác định và theo dõi con người cũng như những đối tượng với độ chính xác đáng kể.

Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng ủng hộ công việc này. Hồi tháng 6 năm nay, sau khi đối mặt với sự phản đối của hơn 4.000 nhân viên, Google đã rút khỏi dự án xây dựng trí tuệ nhân tạo cho Bộ Quốc phòng Mỹ. Các dự án thực thi ở biên giới và liên quan tới người nhập cư khác cũng gây tranh cãi. Nhân viên của Microsoft và Salesforce cũng phản đối các hợp đồng của công ty có liên quan tới vấn đề này. Tuy nhiên, với nhiều công ty khác không bị ràng buộc bởi mặt đạo đức, đây là một cơ hội kinh doanh hiếm có. Hơn 20 công ty đã tham gia vào dự án của chính quyền, cái mà Google đã rút khỏi.

Các thông tin hình ảnh từ camera và cảm biến thu nhận được có thể được theo dõi trong thời gian thực hoặc xem sau đó.

Anduril, một công ty khởi nghiệp, đang thử nghiệm công nghệ ở thung lũng Rio Grande, sử dụng những thiết bị như máy ảnh kỹ thuật số và AI để theo dõi những người đi qua biên giới. Nhà sáng lập của công ty này bao gồm cả Palmer Luckey, người đã xây dựng công ty chuyên về thực tế ảo Oculus và đã bán nó cho Facebook với giá 2 tỷ USD năm 2014. Luckey từng ủng hộ một nhóm chính trị phản đối Hillary Clinton. Tuy nhiên, Trae Stephens, nhà đầu tư thành lập Anduril cùng với Luckey, cho biết hoạt động công ty không liên quan tới quá khứ của người đồng sáng lập. "Đây là một công ty an ninh quốc gia", ông nói.

Còn với Quanergy, nhà sáng lập kiêm CEO Louay Eldada, cho biết công ty luôn có kế hoạch mở rộng lĩnh vực kinh doanh bên ngoài những dự án xe tự lái. Kiểm soát đường biên giới là một trong số đó. Một công ty khác là Cogniac cung cấp công nghệ để xác định con người và vật thể trong hình ảnh thu được từ camera.

Hiện Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ đang sử dụng nhiều công nghệ khác nhau để giám sát khu vực biên giới với Mexico. Bao gồm máy quay video, máy bay không người lái, khinh khí cầu tự hành, camera hồng ngoại và cảm biến áp suất. Tuy nhiên các công nghệ này được triển khai không đồng bộ và chưa có sự hỗ trợ của AI để tự động phân tích dữ liệu thu nhận được.

Ở nhiều khu vực dọc theo biên giới Texas, chưa có các công nghệ hiện đại và thậm chí không có hàng rào. Các nhân viên tuần tra vẫn sử dụng xe tải để kéo những chiếc lốp cũ dọc theo hai bên đường biên giới. Việc này nhằm mục đích làm mịn đất, giúp họ có thể phát hiện các dấu chân hoặc vết bánh xe sau đó. Họ gọi chúng là "dấu hiệu bị cắt".

Nghị sĩ Wild Hurd, đang ủng hộ việc áp dụng một hệ thống công nghệ rộng lớn hơn. "Câu hỏi đặt ra là tại sao vẫn phải sử dụng cách đánh dấu này trong thời đại kỹ thuật số", ông nói. "Chúng ta nên hướng tới việc từ một điểm có thể thấy được hoàn toàn mọi thứ đang đi qua biên giới".

Đó là lý do cần tới sự tồn tại của các cảm biến của Quanergy. Những chiếc cọc thép với cảm biến đặt ở trên, có thể chụp lại toàn bộ hoạt động ở góc nhìn 360 độ, trong phạm vi 100 mét. Phần mềm sau đó sẽ tự động xác định những người đã di chuyển qua và gửi cảnh báo tới bộ phận biên phòng. Nếu số lượng đủ lớn, kết hợp với các thiết bị chụp chuyển động, nó có thể cung cấp các hình ảnh chi tiết về hoạt động của toàn tuyến biến giới.

Nhưng các thiết bị này cũng có hạn chế. Nếu không được bảo vệ, chúng dễ dàng bị phá hoại. Việc hoạt động cũng yêu cầu cả năng lượng điện và kết nối mạng. Quanergy đã thử nghiệm sử dụng tấm pin mặt trời để loại bỏ nhu cầu về đường dây điện. Tuy nhiên, dọc theo hầu hết các phần của biên giới, chính quyền sẽ phải lắp đặt các đường cáp quang hoặc tháp di động mới.

Joe Martinez, cảnh sát trưởng Quận Val Verde, phụ trách kiểm tra các cột cảm biến của Quanergy. Ông nói rằng bản thân tin tưởng vào hiệu quả từ sự hỗ trợ của công nghệ này, nhưng không chắc nó có thể hoạt động tốt ở khu vực trống trải và nhiều đá tại phía tây của khu vực. Thêm vào đó, các cột cảm biến rất đắt, vào khoảng vài nghìn USD mỗi chiếc, trong khi lốp xe cũ thì rẻ hơn rất nhiều. Ông và nhiều đồng nghiệp khác cho rằng tốt nhất nên sử dụng nó song song với nhiều phương pháp khác đang được phát triển.

Các cảm biến có thể chụp ảnh ba chiều của bất kỳ ai đi vào khu vực, tuy nhiên nó cũng dễ bị phá hoại một cách cố ý.

Một câu hỏi khác cũng được đặt ra là liệu các công nghệ này có xâm phạm sự riêng tư của người dân hay không. Bởi phần lớn đất ở biên giới là của tư nhân.

Guadalupe Correa-Cabrera, giáo sư tại Đại học Texas Rio Grande Valley, chuyên về các vấn đề bảo vệ biên giới, cho rằng các nhà chức trách nên tập trung vào các trạm kiểm soát, nơi xảy ra phần lớn các giao dịch bất hợp pháp. "Không có điều nào trong số này có ý nghĩa đối với tôi", bà Correa-Cabrera nói. "Tại sao chúng ta phải tiếp tục chi tiền cho những công nghệ không thể giải quyết vấn đề?".

Tuy nhiên, các ý kiến phản đối dường như chưa tạo ra các thay đổi rõ rệt. Nhiều công ty cũng như chuyên gia tin rằng nhu cầu về công nghệ phục vụ cho việc giám sát biên giới, như các loại cảm biến và trí tuệ nhân tạo mới sẽ tiếp tục phát triển

Bảo Nam